مركز معارف اسلامي و علوم انسانی يك مركز مستقل آموزشي است كه در سال 1351 ايجاد شد. از زمان تأسيس اين مركز با نام مرکز تعلیمات عمومی، درس‌هاي متنوعي در رشته‌هاي گوناگون علوم انساني مانند: عرفان، فلسفه، كلام، ادبيات، هنر، تاريخ، روان‌شناسي، جامعه‌شناسي، موسيقي، كتابداري و عكاسي به دانشجويان عرضه شده وپس از انقلاب اسلامی این مرکز ابتدا به مرکز معارف اسلامی و سپس در سالهای اخیر به مرکز معارف اسلامی و علوم انسانی تغییر نام داده است. هدف از ارايه اين دروس در يك دانشگاه صنعتي، آشنا كردن دانشجويان رشته‌هاي فني و مهندسي با مسائل ديني، عرفاني، اجتماعي و فرهنگي بوده است. انگیزه اصلی در تاسیس چنين مرکزی آن بود كه براي دانشجويان مشتاق و مستعد، روزني به جهان انديشه‌هاي كهن و نو گشوده شود و فضاي ذهني تازه‌اي در محيط دانشگاه پديد آيد و فراگيري مباحث علمي براي دانشجو صورتي انتزاعي و يك بعدي نداشته باشد؛ بلكه او را ياري كند تا از خود انساني فرهيخته بسازد و نيز در راه ترقي و تعالي محيط اجتماعی‌اش گام‌هاي مؤثرتري بردارد. به علاوه، فراگيري علوم انساني نه تنها عاملي مؤثر در پرورش انسان‌هايي كامل و پرثمر است؛ بلكه خود موجبي است براي تقويت استعدادها و توانايي‌هايي كه در نهاد هر انسان نهفته است. در پي اين احساس نياز، در نيمسال دوم سال تحصيلي 1352-1351، نظرسنجي از دانشجويان صورت گرفت. در اين نظرخواهي، بارزترين پيشنهادهاي دانشجويان در آن سال‌ها، اضافه كردن تعدادي دروس و گنجاندن موضوعات و مباحثي در زمينه‌هاي مختلف علوم انساني بود كه مركز تعليمات عمومي و معارف اسلامي آن روزگاران تا حدودي آن كمبودها را با ارايه دروس تازه جبران كرد. به هر حال اين مركز به منظور گسترش علوم انساني و اجتماعي و معارف اسلامي در زمينه‌هايي كه تكنولوژي را با جامعه و انسان پيوند مي‌دهد در دانشگاه ايجاد شد.
در سال‌هاي قبل از انقلاب اسلامي، هر دانشجويي مي‌توانست مطابق ضوابط دانشكده خود، تعدادي از واحدهاي اين دروس را در اين مركز بگذراند. هر يك از دانشكده‌های دانشگاه حداقل و حداكثري براي احراز واحدهاي اختياري از مركز تعليمات عمومي (معارف اسلامي) به شرح پيوست تعيين مي‌كردند.
| دانشکده | حداقل واحد | حداکثر واحد |
|---|---|---|
| ریاضی وعلوم کامپیوتر | 10 | نامحدود |
| شیمی | 0 | 6 |
| مهندسی برق | 0 | 9 |
| مهندسی شیمی | 0 | 8 |
| مهندسی صنایع | 0 | 8 |
| مهندسی عمران | 6 | 9 |
| مهندسی متالوژی | 0 | 8 |
| مهندسی مکانیک | 6 | - |
دروسی كه از مهرماه 1354 در اين مركز در 7 گروه ارايه میشد و تا پايان سال تحصيلی 1359 نيز ادامه داشت عبارتند از:
1. گروه ادبيات فارسي:
ادبيات معاصر ايران، آشنايي با ادبيات فارسي، ادبيات عرفاني، عربي مقدماتي، عربي عالي و متون عربي جديد.
هنر و فن عكاسي، كارگاه هنرهاي تجسمي، هنر اسلامي، آشنايي با هنر مدرن غرب، هنر معماري و اصول شهرسازي اسلامي.
3.فلسفه و منطق:كليات فلسفه، تاريخ فلسفه‌ي معارف اسلامي ، منطق، فلسفه اسلامي، فلسفه علوم تجربي.
4.روان‌شناسي – علوم اجتماعي:تاريخ روشنفكري در ايران، سير فرهنگ غرب، جامعه‌شناسي عمومي، روان‌شناسي عمومي، حكومت اسلامي، كليات حقوق اسلامي.
5.اقتصاد:سير انديشه‌هاي اقتصادي، آموزش اقتصادي و اسلامي ، اقتصاد اسلامي.
6.جغرافيا:جغرافياي صنعتي ايران.
7.روش تحقيق و كتاب‌شناسي:كتابخانه و كتاب‌شناسي، كتاب‌شناسي اسلامي، آيين‌نگارش، گزارش نويسي فني.
تمامي اين دروس به‌صورت دو واحدي يا سه واحدي ارايه مي‌شدند به جز چهار عنوان درسي اخير كه به‌صورت يك واحدي ارايه مي‌گرديدند.
علاوه بر استادان تمام وقت، اين مركز همه ساله از استادان مدعو به‌صورت پاره وقت در مركز بهره مي‌گرفت. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، طبق برنامه‌ريزي‌هاي ستاد (و شوراي) انقلاب فرهنگي، به‌منظور آشنايي هر چه بيشتر دانشجويان به مباني تفكر و انديشه اسلامي و ايجاد شوق نسبت به ارزش‌هاي فرهنگي – ديني – عرفاني و معارف غني اسلامي ، اين مركز عهده‌دار ارايه دروس معارف اسلامي شد.
دروس مركز معارف اسلامي و علوم انساني بعد از انقلاب اسلامي عبارت است از:
1.انديشه اسلامي 1 و 2
2.انسان در اسلام
3.حقوق اجتماعي و سياسي در اسلام
اخلاق اسلامي با عناوین:
1.اخلاق اسلامي
2.آيين زندگي
3.فلسفه اخلاق
4.عرفان عملي در اسلام
انقلاب اسلامي و ريشه‌هاي آن با عناوين:
1.انقلاب اسلامي ايران
2.آشنايي با دفاع مقدس
تاريخ اسلام با عناوین:
1.تاريخ تحليلي صدر اسلام
2.تاريخ امامت و تاريخ فرهنگ و تمدن اسلامي
متون اسلامي با عناوين:
1.تفسير موضوعي قرآن
2.تفسير موضوعي نهج‌البلاغه
اين مركز علاوه بر دروس رسمي، در هر نيمسال در حوزه علوم انساني و اسلامي، كلاس‌هاي اختياري نيز براي استفاده دانشجويان عرضه مي‌دارد:
1.مقدمه ای بر روانشناسی
2.مقدمه ای بر جامعه شناسی
3.مهارتهای زندگی
4.توسعه فردی
5.سواد حقوقی